Ode aan de heks
Iedereen weet hoe een heks eruit ziet. Een oude vrouw in een lange zwarte jurk, met een zwarte punthoed, enorme neus mét pukkel en natuurlijk haar trouwe bezemsteel. Als je niet oplet verandert ze je in een pad of nog erger terwijl ze kakelend over de huizen vliegt. Een beetje heks kan zich veranderen in een zwarte kat, dus die brengt ook ongeluk. Zeker in deze tijd van het jaar kom je ze vaker tegen. Veel jonge meisjes kiezen ervoor om als heks verkleed te gaan tijdens Halloween. Maar wat zijn heksen nu eigenlijk en komen ze ook in Nederland voor?
Kinderen en heksen
Zelfs kinderen groeien op met heksen. Eerst in sprookjes waarin onschuldige kinderen in een oven worden gestopt door een heks die in een snoephuisje woont. Later wordt er voorgelezen uit heksje Lilly, leest het kind zelf over de Hopeloze Heks en is later in de ban van Harry Potter, die natuurlijk niets anders is dan een mannelijke heks. Maar heel vroeger was men als de dood voor heksen. Daarom moest de heks dood. Maar hoe zat het ook alweer?
De geschiedenis van de hekserij
Heel Europa was in de periode tussen 1450 en 1720 in de ban van heksen. Zo ook het nuchtere Nederland. Maar wat is een heks nou eigenlijk en hoe ging het in die tijd? Deze oktober nemen we je mee in de geschiedenis van de hekserij.
Wat is een heks precies?
Een heks in vroegere tijden was een persoon die over duistere toverkrachten beschikte. Zowel vrouwen als mannen konden heks zijn, al was 80% vrouw. Een heks beschikte over kwaadaardige magie waarmee ze onschuldige mensen haar wil op kon leggen. In werkelijkheid waren de meeste “heksen” arme, hulpeloze vrouwen van rond de 60 jaar. Er werd in die tijd niet verder gekeken dan angst en vele bekentenissen volgden na pijnlijke martelingen.
In Europa werden tussen de 30.000 en 60.000 heksen gedood, veelal op de brandstapel. In Nederland vielen er relatief gezien weinig slachtoffers. “Slechts” 250 heksen kwamen op de brandstapel terecht, al zijn natuurlijk niet alle cijfers van die tijd bekend.
Hoe werd er vastgesteld dat je een heks was?
Kijk, dat is een interessante vraag. Heksen vlogen echt niet dag in dag uit rond op bezemstelen met een zwarte kat op de nek. Maar waaraan voldeed een heks dan wel? We vroegen het na bij Museum de Heksenwaag in Gouda. De heksenwaag in Oudewater, nabij Gouda, werd sinds de 15de eeuw gebruikt om te bepalen of iemand heks was of niet.
Iemand van een bepaald gewicht of zwaarder kon natuurlijk onmogelijk op een bezem blijven zitten zonder uit de lucht te storten. Keizer Karel V gaf in de 17de eeuw deze plek het privilege voor een eerlijk weegproces. En je raadt het vast: niemand werd veroordeeld na een bezoek aan de waag.
Waarom was de Waag de enige echte weegschaal?
Er waren verschillende wagen in Nederland, maar iedereen deed maar wat wanneer het aankwam op gewicht. De heksenwaag in Oudewater voldeed als enige in Nederland aan de standaard. Daarom koos Keizer Karel V deze waag uit als eerlijke proceswaag. De originele weegschaal van de waag is van 1482 en die doet het nog steeds. Tegenwoordig staat de weegschaal zelfs op de Unesco Werelderfgoed lijst. Die moet je echt een keer gaan bekijken als je in de buurt bent.
Meteen lekker shoppen
Als je dan toch in de buurt van Gouda bent, kan je net zo goed meteen gaan shoppen. En vergeet geen stroopwafel te kopen, je weet wel, zo’n grote nog warme wafel. Of struin gezellig over de Kaasmarkt van Gouda met uitzicht op het Oude Stadhuis. Je vindt trouwens overal in Gouda prachtige monumentale panden.
Moderne heksen
Je zou denken dat er tegenwoordig geen heksen meer bestaan maar dat is niet waar. Er bestaan wel degelijk heksen in Nederland al zijn die absoluut niet te herkennen als het prototype heks uit de sprookjesboeken. Heksen zijn mensen zoals jij en ik. Ze zijn alleen meer één met de natuur. Sommigen halen zelfs plantaardige geneesmiddelen uit de natuur en halen ze kracht uit edelstenen zoals kwarts, amethyst en kristal.
Credits foto’s: www.canva.com
Dit blog is redactioneel tot stand gekomen in combinatie met een aantal van onze partners. Wil jij op de hoogte gehouden worden van onze blogs en winacties? Schrijf je dan vandaag nog in voor onze nieuwsbrief of volg ons op Facebook en Instagram.
